8 juli 2024

Op een grijze ochtend in juni 2018 loopt Kirsten een rondje hard over het strand van Terschelling. Ze is net terug uit Brazilië, waar ze vijf jaar woonde in Rio de Janeiro en genoot van de zee, de stranden, watervallen, jungle en de muziek. Nu is ze terug in Nederland en werkt als Aanjager Duurzaamheid bij de gemeente Terschelling.
Aan het eind van haar hardloopronde neemt ze plaats op de top van de Seinpaalduin om te mediteren, als ze een steek voelt. “Ik zag de vliegen zitten op mijn linkerbeen”, herinnert ze zich. “Daarna ging het steeds minder goed met me.” Ze komt haar huis vrijwel niet meer uit. De trap oplopen kost grote moeite en zelfs binnen is het daglicht zo fel dat ze een zonnebril draagt.
De huisarts zegt: “kom maar terug als het erger wordt.” Hij denkt dat ze misschien te druk is. Dat klopt ook wel omdat ze in die tijd haar eigen bedrijf aan het opzetten is. Maar als ze voor werk naar Athene gaat en ‘s-avonds de borrel op het dakterras afslaat weet ze: hier klopt echt iets niet.
 

De rest gaat door

 Pas in september van dat jaar blijkt dat Kirsten de ziekte van Lyme heeft. Om haar lichaam zo sterk mogelijk te maken verandert ze radicaal haar eetpatroon. Ze houdt zich aan een strikt biologisch dieet, zonder gluten, lactose en zonder alchohol. Ze zoekt uit welk eten haar immuunsysteem versterkt en gaat haar eigen groenten verbouwen.
In deze tijd ligt ze dagenlang op bed en krijgt ze twee jaar lang een antibioticakuur, waarvan een jaar aan een infuus. Ze probeert allerlei therapieën uit en benadert diverse dokters voor hulp. Dat helpt enigszins, maar geneest haar niet.
Kirsten wil er wel weer op uit en haar conditie opbouwen. Daarom besluit ze om een hond te nemen. “Hoe ga je dat doen?”, vragen vrienden en familie zich af. “Je kan een paar honderd meter lopen.” Maar zelf gelooft ze dat dit precies is wat ze nodig heeft. “Als je pijn hebt en de rest van de wereld gaat gewoon door, dan kan je je echt alleen voelen”, vertelt ze.

De natuur inspireert

Haar beslissing pakt boven verwachting goed uit. Op haar telefoon laat Kirsten een kuithoog zwartharig hondje zien, dat voor haar op een bospad loopt. “Door Lavendel leerde ik opnieuw lopen. Ik ga er nu elke dag even uit en ontmoet andere mensen met wie ik een praatje maak. Ze is gewoon altijd bij me, ik kan echt niet zonder haar.”
Al wandelend ontdekt ze de natuur. De bomen en planten brengen haar rust en inspireren haar. “Ik haal er veel lol uit om te zien hoe eenzelfde plek in het bos of de rivier van tijd tot tijd verandert, en hoe de lente altijd terugkeert.” Ze raadt iedereen aan om tijd in de natuur door te brengen. “Je hoeft niet eens onder de mensen te zijn. De ritselende bladeren en vogelgeluiden om je heen zijn al genoeg. Als je vertraagt en de kleinste details opzoekt, voel je dat je onderdeel uitmaakt van een groter geheel, dat moeder Aarde je draagt.”

Groenarrangement

Door Kirstens ziekte en de positieve impact die de natuur op haar heeft, besluit ze haar ervaringen toe te passen in haar werk. Ze wordt projectleider Buurtgroen bij de gemeente Amsterdam en werkt tegenwoordig ook als projectleider van De kracht van de natuur voor Welzijn op Recept. Hierbij probeert ze het beleidskader van De Amsterdamse Groenvisie en de Sociale Basis dichterbij elkaar te brengen.
De kracht van de natuur is er voor mensen die om verschillende redenen vastlopen in het leven en houden van tuinieren of op een andere manier genieten van de natuur. “Ik geloof dat we ziektes kunnen verminderen en de sociale cohesie kunnen vergroten als we onszelf als onderdeel van de natuur zien”, zegt ze.
 
De afgelopen maanden inventariseerde het projectteam allerlei (moes)tuinen en natuurworkshops in Amsterdam, die kansrijk zijn om mensen weer op weg te helpen in het leven. Kirsten maakt deze initiatieven vanuit haar rol zichtbaarder binnen de gemeente en bij welzijnsorganisaties, zodat welzijnscoaches hier makkelijker naar kunnen doorverwijzen. “Wat Welzijn op Recept aanbiedt komt heel erg overeen met wat ik mezelf heb voorgeschreven: wandelen in de natuur, met je handen in de aarde zitten, uitzoeken hoe je eten doorwerkt in je gezondheid. Hoe mooi is het dat andere mensen dit niet allemaal zelf hoeven uit te zoeken? Van De kracht van de natuur wordt nog weinig gebruikgemaakt, maar geloof me: de natuur heelt.”

Warsha Krishnasing

5 oktober 2023

Woensdagochtend 9.31 uur een appje: “Ik zet even mijn scooter op slot. Kom eraan.” Door de vele wegonderbrekingen weet je tegenwoordig nooit hoe laat je drie straten verderop in Amsterdam aankomt. Toch waarschuwt Krishnasing vast dat ze een minuut later is. “Mijn hele revalidatieproces draaide om één ding: beter worden. Ik volgde een efficiënt opgesteld schema waarin van uur tot uur stond welke ademhalingsoefeningen, fysiotherapie en groepsbehandelingen ik had. Dat schemadenken zit er nog steeds in.”

Van aquarel tot zelfportret

Krishnasing zocht aan het eind van haar revalidatieproces een ‘leuke’ dagbesteding. Iets waardoor ze weer in contact met anderen mensen komt, want door haar ziekte zette ze tijdelijk haar studie biomedische wetenschappen stop. Familie en vrienden wonen ver weg en het Coronavirus heerst, waardoor mensen ontmoeten minder vanzelf gaat.

Via revalidatiecentrum Reade komt ze terecht bij een buurthuis en vervolgens bij een maatschappelijk werker, een welzijnscoach en uiteindelijk bij kunstbemiddelaar Monica Schokkenbroek. Die neemt haar mee naar een creatief atelier in het Oostelijk Havengebied in Amsterdam. Krishnasing probeert er van alles uit: van aquarellen, tot wolprikken en een zelfportret van gevonden papier. “Monica laat me helemaal vrij in wat ik doe.”

“In het creatieve atelier gaat iedereen zijn eigen weg en toch zijn we samen bezig. Kunst verbindt me met mezelf én met de ander. De cursisten weten wat iemand meemaakte in het leven, waardoor ze elkaar begrijpen. Mensen raakten bijvoorbeeld in isolement nadat ze hun werk of een dierbare verloren. Of voelen zich down sinds ze met pensioen zijn. We bieden een luisterend oor, geven advies. Mensen zijn heel open en durven te discussiëren. De band die we met elkaar opbouwden motiveert me om elke week te gaan.”

Sneller doorverwijzen

“Pas ik wel in de groep?” Was de belangrijkste vraag die Krishnasing stelde, op het moment dat ze op zoek ging naar een creatieve activiteit. “Zouden mensen me accepteren? Open ontvangen?”

“Het was de periode van corona. We gingen in en uit lockdowns. Sommige kunstorganisaties waren dicht. De cursussen die doorgingen zaten snel vol. Zoeken naar een hobby die bij me past kostte energie. Weinig mensen met een chronische aandoening krijgen dit zelfstandig voor mekaar.”

Het kunstarrangement van Welzijn op Recept met een welzijnscoach en een kunstbemiddelaar die goed op de hoogte is van wat er allemaal te doen is in de wijk, biedt soelaas. Krishnasing: “Maak dit veel breder bekend onder maatschappelijk werkers en medewerkers van revalidatiecentra en buurthuizen. Dan kunnen ze mensen sneller doorverwijzen. Als je makkelijker vindt wat je interesseert en waar je kwaliteiten liggen, dan krijg je energie terug en kun je je leven weer oppakken.”