Grondgeluk
In de oosthoek van Amsterdam-Noord, waar het pontje naar het KNSM-eiland heen en weer vaart, staat het houten paviljoen van De VerbroederIJ. Dit café-restaurant met strand, varkensverblijf en moestuin is een goed voorbeeld van een sociaal groeninitiatief waar Welzijn op Recept naar kan doorverwijzen. “Als je met je handen in de grond zit te wroeten, stimuleer je de aanmaak van een gelukstofje in je hersenen.”
8 juli 2024
Brigitte Kuiper is vrijwilligerscoördinator van De VerbroederIJ en De MoestuinderIJ, een kas en tuin waar groenten, fruit, kruiden en bloemen worden geteeld. De MoestuinderIJ bestaat nu zes jaar en is open van februari tot december op dinsdag- en vrijdagochtend. Dan komen oude en nieuwe Noorderlingen van alle leeftijden en uit allerlei verschillende culturen samen in het groen werken.
Gezonde bodem
Bij De MoestuinderIJ zijn de mensen ‘lekker met hun handen bezig’. Ze zaaien zaden, wieden onkruid, bewateren de planten en leren over de verschillende manieren van composteren. Na de oogst gaat de sla naar het restaurant, het snijafval is voer voor de varkens Barry en Rosita,
en wat overblijft verdelen de deelnemers onderling.
Tijdens het moestuinieren vertelt Brigitte hoe je zonder bestrijdingsmiddelen verantwoord eten kunt verbouwen. “Een gezonde bodem zit vol micro-organismen. Als je hiervan groenten eet, voed je je microbioom, de biljoenen bacteriën die samen met virussen, gisten en schimmels in je darmen huizen. De darmen hebben een eigen zenuwstelsel, dat verbonden is met de hersenen. Dus als je met je handen in de grond zit te wroeten, neutraliseer je je lichaam en stimuleer je de aanmaak van een gelukstofje in je hersenen.”
Natuurlijk tuinieren
Brigitte Kuiper werkt met Merel Bernardt, de tuincoach die een permacultuuropleiding volgde, en Wendy Rats, de oprichter en coördinator van De VerbroederIJ, die een biodynamische en ecologische opleiding heeft gedaan aan de Warmonderhof. Zij is tevens de sociale coach die de groepsdynamiek begeleidt. Samen zetten zij permacultuur in, een agrarische methode waarbij planten bij elkaar worden geplaatst die elkaar natuurlijk versterken. Door de wisselwerking tussen de verschillende gewassen ontstaat op termijn een duurzaam ecologisch systeem.
Op eenzelfde manier gaan ze met mensen om. “Vanuit ons motto ‘zorg voor jezelf, zorg voor elkaar en eerlijk delen’ proberen we elkaar te versterken. Iedereen heeft talenten en iets te bieden.”
Opknappers
Bij De MoestuinderIJ komen mensen die ervaren dat de natuur ze een goed gevoel geeft én buurtgenoten die vastzitten in patronen waar ze graag uit willen komen, weinig te besteden hebben of gezondheidsklachten ervaren. Brigitte bespreekt altijd met nieuwkomers wat ze leuk vinden om te doen, wat er lichamelijk en/of mentaal mogelijk is en waar De MoestuinderIJ rekening mee kan houden. “Als iemand aangeeft dat hij autistisch is en niet goed tegen omgevingsgeluid kan, dan ga ik helemaal uitpluizen hoe we het zo kunnen regelen dat diegene toch kan shinen!”
Tijdens het werken in de tuin en bij de lunches praat Brigitte met de deelnemers, waarbij haar jarenlange ervaring als maatschappelijk werker goed van pas komt. “We hebben het naast koetjes en kalfjes ook over levensvragen. Informeel, het is hier toch anders dan dat je in een wit kantoor zit.”
Sommige deelnemers wantrouwen officiële instanties. Als iemand op een gegeven moment toch hulp wil zoeken, dan legt Brigitte een kort lijntje met huisartsen en hulpverleners in Amsterdam-Noord. “Altijd met toestemming vooraf en met iemand uit ons netwerk die wij vertrouwen. Alles begint met vertrouwen. Daar investeren wij in. En als iemand al een behandelaar heeft, stemmen we onze adviezen op elkaar af.”
De moestuinders praten ook met elkaar over waar iemand tegenaan loopt in het leven en delen hun persoonlijke ervaringen. Door deze gesprekken en de uitwisseling met Brigitte, Wendy en Merel, ontstaat weer enig perspectief. “De mensen knappen hier echt op, dat is zo leuk om te zien”, vertelt Brigitte. “Op een gegeven moment zien ze zichzelf weer als iemand die wat te bieden heeft. Ze leren accepteren dat ze sommige dingen niet meer kunnen en zien beter in welke mogelijkheden er nog wel zijn.”
Ontstaan VerbroederIJ
In 2018 wonnen Wendy Rats en Tania Spaans een prijsvraag vanuit de gemeente met de vraag: welke sociaal ondernemer heeft een plan voor 3000m2 aan het IJ waar alle buurtbewoners profijt van hebben? Zo ontstond De VerbroederIJ. De strandtent annex moestuin ligt naast de Vogelbuurt, een wijk waar relatief veel mensen in bestaansonzekerheid leven. “Maar in plaats van hun problemen richten wij ons liever op de mogelijkheden die er zijn om er samen wat beters van te maken”, aldus Brigitte.
Sinds 2023 is De MoestuinderIJ een van de groeninitiatieven waar Welzijn op Recept naar doorverwijst, vanuit De kracht van de natuur. Meer weten? Neem contact op met De VerbroederIJ via info@deverbroederij.nl of Met Welzijn op Recept via welzijnoprecept@amsterdam.nl.