Wat betekent het spelen van een muziekinstrument, een bezoek aan een museum of het creëren van je eigen kunstwerk voor je emotionele welzijn? Veel. Activiteiten in kunst en cultuur kunnen mensen precies dat duwtje in de rug geven dat ze nodig hebben om actiever deel te nemen aan het leven, waardoor ze zich zinvoller en gelukkiger voelen.
Bij het kunst en cultuurarrangement werkt in bijna alle stadsdelen een welzijnscoach samen met een kunstbemiddelaar. Deze professionele kunstenaar of kunstdocent is goed op de hoogte van het culturele aanbod in de wijk. Van cursussen in dans, muziek, zang, beeldende kunst, beeldhouwen en meer tot een bezoek aan een museum of voorstelling.
Dit rijke en gevarieerde aanbod staat nu op De Kunstkaart. Alle kunstbemiddelaars in Amsterdam werkten eraan mee en gaven plekken en organisaties op waar ze een goede ervaring mee hebben.
“Kunstbemiddelaars inventariseren waar iemand interesse in en talent voor heeft. We gaan heel erg uit van wat de Amsterdammer wil en dat proberen we zo goed mogelijk voor elkaar te krijgen,” vertelt kunstenaar en kunstbemiddelaar Willemijn Voerman. “Hier gaat De Kunstkaart ons bij helpen.”
Interesse in De Kunstkaart, of een andere vraag? Mail: welzijnsoprecept@amsterdam.nl
“Kunst is lekker. Het haalt je uit je comfortzone. Het heeft mij heel goed geholpen”
José Vermeulen
Het begon met voorzichtig tappende voeten en eindigde met een voltallig koor dat in canon het ritme van het leven bezong. De inspiratiemiddag de Kracht van kunst en cultuur maakte een onmiskenbare levenslust los. “Een schilderij of muziek inspireert én maakt mensen aantoonbaar gelukkiger,” beaamt Victor Lamme, hersenonderzoeker.
Lees hier het hele verhaal over de inspiratiemiddag
Mensen die door mentale of lichamelijke klachten somber zijn, krabbelen vaak weer op als ze een activiteit ondernemen die bij ze past. Vijf Amsterdamse stadsdelen werken met het arrangement kunst en cultuur, van Welzijn op Recept.
In 2018 loopt de Amsterdamse student Warsha Krishnasing (35) tijdens een vakantie op Sint-Maarten het knokkelkoortsvirus op. Na drie jaar revalideren komt ze via Welzijn op Recept terecht bij een kunstatelier. “Als ik schilder denk ik nergens anders aan.”
“Om te leven moest hij kunst kunnen blijven maken”
Meneer S.B. (66) is kunstschilder. Zijn creatieve talent erfde hij van zijn vader, die ook kunstschilder was en als nomade in Iran leefde. Meneer S.B. woont al lange tijd in Nederland en hoewel hij de taal best goed spreekt, gaat contact leggen hem minder goed af. Hij communiceert liever via zijn schilderijen: portretten en landschappen in olieverf en potlood. Hierin kan hij zijn gevoel beter uiten.
Tijdens zijn werkzame leven was S.B. keramiekschilder voor een aardewerkenfabrikant. In de coronaperiode raakte hij zijn baan kwijt. Door zijn verlegen inborst en het feit dat hij weinig vrienden en geen familie meer om zich heen had, bleef hij thuis en raakte langzaam in een isolement. Kunstbemiddelaar Sanny Bijvoet regelde schildersmaterialen voor hem, waarmee hij nieuw werk kon maken, en ze organiseerde een duo-expositie van zijn schilderijen en die van zijn vader in het Expocafé Zamen in Amsterdam-Noord. Hoewel meneer S.B. soms onzeker was over de kwaliteit van zijn schilderijen, betekende het veel voor hem om zijn werk te exposeren naast dat van zijn vader. De expositie werd officieel geopend en bleef langer hangen door de positieve reacties.
Meneer S.B. stond even in de spotlight en leefde weer helemaal op. ‘Ik ben je heel erg dankbaar!’, appte de normaal wat gereserveerde man aan Sanny. ‘Het geeft deze kunstenaar motivatie om te leven, als hij gezien wordt,’ zegt ze.
“Als je met kunst bezig bent vind je rust en kan je emoties en ervaringen verwerken”
Valerie is eind twintig als ze bij kunstbemiddelaar Sanny Bijvoet aanklopt. Haar hele leven stond altijd in het teken van zorgen voor anderen. Ze is bewindvoerder en mantelzorger voor haar ouders die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen en assisteert in een huisartsenpraktijk. Haar leven is emotioneel zwaar, omdat haar ouders niet lang meer te leven hebben, ze een flinke bagage vanuit de jeugdzorg meedraagt en in een moeizame liefdesrelatie zit. Het kiezen voor een creatieve hobby, is vooral ook een keuze voor zichzelf. ‘Wat wil ík in mijn leven?’ is de belangrijkste vraag waarmee ze binnenkomt; en dat is geen lichte.
Valerie is een echte doe-het-zelver. Vol enthousiasme begint ze aan het refurbishen van meubels. Ze krijgt begeleiding van een professionele meubelmaker die goed is in het begeleiden van mensen die een steun in de rug kunnen gebruiken. In deze veilige omgeving krijgt Valerie telkens korte opdrachten, zodat haar overlopende hoofd het kan overzien.
Tijdens de workshops komt ze al pratend steeds meer los van haar emotionele bagage. Ze wil wel in de zorg blijven werken, maar eigenlijk heel ander werk doen en ze besluit om de nodige stappen in haar relatie te zetten. Creatief bezigzijn is heel therapeutisch voor haar geweest, zonder dat het specifiek om creatieve therapie gaat. Alleen al dat er naar haar geluisterd werd, deed haar veel. Met de woorden: ‘Dit is echt te gek Sanny!’, sloot Valerie na twee maanden haar traject af.
“Kunst breng je dicht bij jezelf”
Mevrouw O. (76) was al flink aan het dementeren toen Sanny met haar in contact kwam. Het was op initiatief van de familie van mevrouw O., die haar nog wat plezier in het leven gunde. Sanny koppelde haar aan een professionele kunstschilder, die een paar keer bij haar thuis op bezoek kwam. Toen de kunstenaar een reeks potloden uitstalde werd mevrouw O helemaal emotioneel. ‘Kunst maken komt uit je ziel. Ook al zijn mensen aan het dementeren, als ze kunst maken, dan raakt dat iets in hun binnenste wat er altijd nog is. Dat staat los van de realiteit’, vertelt Sanny.